VĂN HÓA “いただきます” và “ごちそうさま” — Ý NGHĨA &CÁCH DÙNG

VĂN HÓA “いただきます” và “ごちそうさま” — Ý NGHĨA &CÁCH DÙNG

Khi xem anime hoặc sống ở Nhật, hẳn bạn đã từng nghe người Nhật nói “いただきます” trước khi ăn và “ごちそうさまでした” sau khi ăn.
Hai câu nói ngắn gọn tưởng chừng đơn giản này lại là một nét đẹp sâu sắc trong văn hóa Nhật Bản: biết ơn, tôn trọng và trân trọng từng bữa ăn.

Cùng Kiến Minh tìm hiểu ý nghĩa, nguồn gốc và cách sử dụng đúng của hai câu nói quen thuộc này nhé 👇

1. 「いただきます」— Không chỉ là “Mời ăn!”

Nghĩa gốc

Từ “いただきます (Itadakimasu)” bắt nguồn từ động từ “いただく”, là cách nói khiêm nhường của “もらう” (nhận).
Vì vậy, “いただきます” có thể hiểu là: “Con xin khiêm tốn nhận phần ăn này với lòng biết ơn.
Nghe đơn giản, nhưng ý nghĩa phía sau lại vô cùng sâu sắc.

Ý nghĩa văn hóa:

Người Nhật xem việc nói “いただきます” không chỉ là cảm ơn người nấu ăn, mà còn là bày tỏ lòng biết ơn với:

Những người trồng trọt, đánh bắt, vận chuyển thực phẩm,
Và cả sinh mệnh của động – thực vật đã trở thành món ăn hôm nay.

Tư tưởng này chịu ảnh hưởng mạnh từ triết lý Phật giáo, trong đó việc lấy đi một sinh mệnh (dù là cây hay động vật) là điều đáng trân trọng.
Nói “いただきます” vì vậy là cách nhắc nhở bản thân trân quý sự sống và công sức của con người đã tạo nên bữa ăn.

Cách dùng
Trước khi bắt đầu ăn, chắp hai tay nhẹ trước ngực, mỉm cười và nói: いただきます！ (Itadakimasu!)
Nếu ăn cùng người lớn tuổi, nên chờ mọi người ngồi xuống đầy đủ rồi mới bắt đầu nói.
Ngay cả khi ăn một mình, người Nhật vẫn nói “Itadakimasu” — như một lời cảm ơn nhỏ gửi đến món ăn.

Ví dụ

いただきます！ → Con xin phép ăn ạ / Mời mọi người cùng ăn!

2. 「ごちそうさまでした」— Khi bữa ăn kết thúc

Nghĩa gốc

Sau khi ăn xong, người Nhật sẽ nói 「ごちそうさまでした」(Gochisousama deshita) – thường được dịch là “Cảm ơn vì bữa ăn ngon.”
Từ “ご馳走 (gochisou)” ban đầu có nghĩa là “chạy khắp nơi” – ám chỉ việc người chủ đích thân đi tìm, chọn và chuẩn bị món ăn ngon để chiêu đãi khách.
Do đó, khi nói “ごちそうさまでした”, người nói đang bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc với tất cả công sức chuẩn bị bữa ăn – từ chọn nguyên liệu, nấu nướng đến phục vụ.

Ý nghĩa và cách dùng

Dùng ngay sau khi ăn xong, trước khi rời bàn hoặc khi đứng dậy.
Có thể nói với người nấu ăn, chủ nhà, hoặc nhân viên phục vụ tại nhà hàng.
Dù bạn trả tiền cho bữa ăn, nói “ごちそうさまでした” vẫn được xem là hành động lịch sự, thể hiện lòng biết ơn với người đã phục vụ bạn.

Ví dụ

ごちそうさまでした！おいしかったです！
→ Cảm ơn vì bữa ăn, rất ngon ạ!
ごちそうさまでした。ありがとうございました。
→ Cảm ơn vì bữa ăn, xin cảm ơn rất nhiều.

*Lưu ý: Với bạn bè hoặc người thân, có thể dùng ngắn gọn hơn: ごちそうさま！ (thân mật, tự nhiên). Còn khi nói với người lớn hoặc trong nhà hàng, nên dùng đủ “ごちそうさまでした”.

3. Phép lịch sự bàn ăn mà người Nhật luôn tuân thủ

Bên cạnh hai câu nói “Itadakimasu” và “Gochisousama”, người Nhật còn rất chú trọng nghi thức khi ăn. Một vài phép lịch sự bạn nên ghi nhớ:

Không bắt đầu ăn trước khi mọi người sẵn sàng.
Hãy chờ khi tất cả đã ngồi vào bàn, rồi cùng nói “いただきます”.
Không nói chuyện khi đang nhai.
Nhai nhẹ nhàng, tránh phát ra tiếng động lớn.
Hoàn thành món ăn.
Ăn hết phần của mình là một cách thể hiện lòng biết ơn với người nấu và nguyên liệu.
Đặt đũa gọn gàng sau khi ăn xong, nói “ごちそうさまでした” rồi mới rời bàn.

*Lưu ý: Những chi tiết nhỏ này chính là “văn hóa ứng xử trong từng bữa ăn” – nơi người Nhật thể hiện sự tôn trọng và khiêm nhường.

4. Mẹo ghi nhớ nhanh

「いただきます」→Nói trước khi ăn–“Con xin nhận món ăn này với lòng biết ơn.”
「ごちそうさまでした」 → Nói sau khi ăn – “Cảm ơn vì bữa ăn ngon.”

Hai câu này đi liền với nhau, giống như “bắt đầu” và “kết thúc” của một bữa ăn trọn vẹn.
Dù là ở nhà, ở trường hay ngoài quán, người Nhật luôn nói cả hai.

Hai câu nói “いただきます” và “ごちそうさまでした” thể hiện rõ nét tinh thần tôn trọng sự sống, cảm ơn công sức và trân trọng từng khoảnh khắc nhỏ trong cuộc sống – một phần cốt lõi của văn hóa Nhật.

Biết nói đúng không chỉ giúp bạn giao tiếp tự nhiên hơn mà còn khiến người Nhật cảm nhận được thành ý và sự hiểu biết của bạn 🌸

🌸 TRUNG TÂM NHẬT NGỮ KIẾN MINH - DU HỌC KIẾN MINH
📞 (028) 62 868 898 - 0938 044 469
📍 27/1 Lê Trực, Phường Gia Định, TP. Hồ Chí Minh
📩 Email: nhatngukienminh@gmail.com
🌐 Website: https://www.kienminh.edu.vn