Luyện nói tiếng Nhật như người bản xứ: Bí quyết dành cho người mới

Khi mới bắt đầu học tiếng Nhật, đa phần người học đều gặp chung một vấn đề: nghe được nhưng nói không trôi chảy, hoặc biết từ vựng – ngữ pháp nhưng nói thiếu tự nhiên. Lý do là vì tiếng Nhật có hệ thống ngữ điệu, trường âm, âm đục, âm bật rất đặc trưng, không giống tiếng Việt. Nếu không luyện đúng phương pháp ngay từ đầu, càng về sau càng khó sửa.

Vậy làm thế nào để luyện nói tiếng Nhật sao cho tự nhiên, mượt mà và giống người bản xứ? Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn bạn kỹ thuật luyện nói hiệu quả nhất, phương pháp shadowing, cách luyện ngữ điệu chuẩn cùng những mẫu câu giao tiếp thông dụng. Tất cả đều được đúc kết từ kinh nghiệm giảng dạy và theo sát hàng nghìn học viên tại Nhật ngữ Kiến Minh – Hajime Nippon.

Vì sao người mới học thường nói tiếng Nhật không tự nhiên?

Có bốn nguyên nhân chính khiến người học nói tiếng Nhật “như người nước ngoài”:

Phát âm chưa đúng ngay từ đầu

Tiếng Nhật có nhiều âm dễ nhầm như:

し (shi) và ち (chi)
つ (tsu) và す (su)
Âm đục: が・ざ・だ・ば
Trường âm: おばさん vs おばあさん

Nếu không luyện đúng, bạn rất khó nói tự nhiên.

Ngữ điệu phẳng – thiếu âm lên xuống

Người Việt nói tiếng Nhật thường bị “đều đều”, trong khi tiếng Nhật giàu ngữ điệu. Đây là lý do khiến câu nói dù đúng ngữ pháp vẫn nghe “không giống người Nhật”.

Không có môi trường luyện nói

Thiếu bạn nói cùng, không được giáo viên sửa lỗi trực tiếp → nói sai thành quen.

Sợ nói sai – ngại giao tiếp

Rất nhiều người hiểu bài nhưng không dám nói, nhất là khi giao tiếp với người Nhật.

Tin vui là: tất cả những vấn đề trên đều có thể khắc phục nếu bạn luyện đúng kỹ thuật ngay từ bây giờ.

Kỹ thuật luyện nói tiếng Nhật nhanh tiến bộ cho người mới

Luyện phát âm nền tảng (音の練習 – Oto no renshū)

Muốn nói giống người bản xứ, bạn phải có phát âm chuẩn.

Dưới đây là 4 điểm trọng tâm bạn cần chú ý:

• Âm bật つ (tsu)

Rất nhiều người đọc như “su”. Cách đúng: mím môi nhẹ rồi bật hơi.

Ví dụ:

つくえ (tsukue)
つめたい (tsumetai)

• Trường âm (ー)

Chỉ cần kéo dài sai 0.5 giây cũng thành nghĩa khác.

Ví dụ:

おじさん: chú
おじいさん: ông

• Âm ngắt っ (small tsu)

Người Nhật ngắt âm rất rõ, người Việt hay bỏ qua.

Ví dụ:

きって → kit-te
かった → kat-ta

• Âm mũi ん (n)

Âm này thay đổi tùy theo âm đứng sau (m, b, p → đọc như “m”).

Kỹ thuật Shadowing – phương pháp luyện nói hiệu quả nhất

Shadowing nghĩa là nghe và nhại lại ngay lập tức, giống như cái bóng của người bản xứ.

Phương pháp này giúp:

Bắt chước đúng ngữ điệu
Tăng tốc độ phản xạ
Cải thiện accent giống người Nhật

Cách luyện Shadowing đúng chuẩn:

Nghe 1 lần để hiểu nội dung
Nghe lại và đọc theo ngay lập tức
Không dừng, không pause
Thu âm lại và so sánh với bản gốc
Lặp lại 5–10 lần/bài

Nguồn luyện shadowing cho người mới:

NHK Easy Japanese
Anime, J-Drama
Podcast tiếng Nhật level N5–N3
Giáo trình shadowing tại Kiến Minh

Luyện phản xạ bằng câu ngắn – mẫu câu giao tiếp cơ bản

Thay vì cố nói câu dài, bạn hãy bắt đầu bằng mẫu câu ngắn – dễ dùng:

はい、わかりました。
もういちどお願いします。
ちょっと待ってください。
今忙しいですか？
これはどういう意味ですか？

Để nói tự nhiên, bạn nên luyện theo cặp mẫu câu thay vì từng câu riêng lẻ:

A: これは何ですか？
B: それは日本語の教科書です。

→ Cách luyện này giúp bạn phản xạ theo tình huống thực tế.

Cách luyện ngữ điệu để nói tiếng Nhật giống người bản xứ

Nắm nguyên tắc cao – thấp của tiếng Nhật

Tiếng Nhật dùng pitch accent – tức là lên xuống cao thấp, không phải nhấn mạnh âm tiết như tiếng Anh.

Ví dụ:

はし (橋 – cây cầu) → HA-shi (cao → thấp)
はし (箸 – đôi đũa) → ha-SHI (thấp → cao)

Cách luyện:

Nghe từ điển có âm thanh (Weblio, Goo)
Thu âm lại và so sánh
Lặp lại theo nhịp nhanh – chậm khác nhau

Luyện nói theo tốc độ thực tế

Giai đoạn 1: nói chậm – rõ
Giai đoạn 2: nói tốc độ tự nhiên
Giai đoạn 3: luyện theo đoạn dài (shadowing)

Kết hợp ngữ điệu và cảm xúc

Người Nhật nói chuyện có nhiều cảm xúc:

えぇ〜！？ (ngạc nhiên)
すごい！ (thán phục)
まじで！？ (không tin được)

Luyện thêm các biểu cảm này giúp câu nói tự nhiên hơn rất nhiều.

Những lỗi thường gặp khi luyện nói và cách sửa nhanh

Nói đều đều – không có nhịp điệu → Giải pháp: shadowing 10–15 phút/ngày.
Nói quá nhỏ hoặc không dứt khoát → Giải pháp: luyện đọc to mỗi sáng 10 phút.
Phụ thuộc vào từ vựng → Giải pháp: học mẫu câu thay vì từ đơn.
Sợ sai nên không dám nói → Giải pháp: học nhóm, có giáo viên sửa trực tiếp (tại Kiến Minh).